Door Teju Adisa-Farrar, oprichter en directeur ecosystemen bij Black Fiber & Textile Network
Al meer dan tien jaar worden termen als circulariteit, duurzaamheid, regeneratieve praktijken en milieubewustzijn vaak gebruikt zonder duidelijke en consistente definities. In de kleding- en textielsector is het essentieel om te verduidelijken wat deze termen betekenen om een gemeenschappelijk begrip te bevorderen en doordachte verantwoording te stimuleren.
Om te beginnen met circulariteit is het belangrijk om op een basisniveau te definiëren wat dit concept betekent. Circulariteit is: iets dat eindigt en begint op dezelfde plaats. Echte circulariteit is mogelijk bij een ecosysteembenadering, omdat ecosystemen kringlopen door de omgevingen waarin ze bestaan. Het bereiken van echte circulariteit vereist echter een transformatie van het hele ecologische en economische systeem.
Een belangrijk obstakel voor het bereiken van circulariteit en regeneratieve praktijken in de kleding- en textielindustrie is de gehechtheid van de sector aan de concepten ‘"schaal’" en ‘winstmaximalisatie’. Deze focus op schaalvergroting en winstverhoging is een belangrijke oorzaak van de klimaatcrisis, omdat het de toepassing van echt duurzame oplossingen vaak blokkeert. Daarentegen zijn regeneratieve oplossingen plaatsgebonden, bio-regionaal en gericht op de gemeenschap. Hoewel deze benaderingen de winsten van bedrijven niet maximaliseren, bevorderen ze wel zinvolle economische ontwikkeling en ondersteunen ze lokale gemeenschappen en ecosystemen.
Het omarmen van een ecosysteembenadering van circulariteit zou de kleding- en textielsector in staat stellen om aanzienlijk bij te dragen aan de duurzame toekomst die we zo dringend nodig hebben. Hoewel het transformeren van toeleveringsnetwerken en zakelijke denkwijzen een uitdaging is, is het uitbreiden van deze paradigma's essentieel om een leidende rol te kunnen spelen in de opkomende regeneratieve economie.
Om een 'ecosysteembenadering' te hanteren, moeten we eerst definiëren wat een ecosysteem is. Een ecosysteem is een geografisch gebied waar levende organismen - zoals planten, dieren, landschappen, topografieën, mensen en micro-organismen - op elkaar inwerken om een onderling afhankelijk milieusysteem te vormen. Elk element in een ecosysteem is direct of indirect met elkaar verbonden.
Met betrekking tot de textielindustrie erkent een ecosysteembenadering dat elke fase in het productieproces gevoed en op elkaar afgestemd moet worden, zodat er een basis ontstaat waarin alle onderdelen kunnen gedijen en zich collectief kunnen aanpassen aan uitdagingen en technologische verschuivingen.
In de kleding- en textielindustrie kan circulariteit niet simpelweg worden 'toegevoegd' aan een toeleveringsketen. Sterker nog, we moeten helemaal niet blijven denken in termen van toeleveringsketens. De huidige toeleveringsketens zijn gebaseerd op lineaire modellen van inkoop en materiaalstromen. In mijn werk geven we de voorkeur aan de term "toeleveringsnetwerken" of "toeleveringswebben". Een toeleveringsketen is kwetsbaar; als er één schakel breekt, wordt het hele systeem verstoord, zoals we zagen aan het begin van de COVID-19 pandemie.
Toeleveringsnetwerken en -webben zijn daarentegen veerkrachtiger omdat ze inherent ruimte laten voor hiaten zonder dat het hele systeem instort. Toeleveringsnetwerken zijn gedecentraliseerd, reageren op geografische nuances en vertrouwen niet op uniformiteit. Dit verlangen naar uniformiteit in traditionele toeleveringsketens leidt tot lineaire en gecentraliseerde modellen. Om een duurzame, regeneratieve toekomst tegemoet te gaan, moet de textiel- en kledingsector flexibiliteit omarmen in plaats van uniformiteit.
Regeneratieve kaders kunnen worden gebruikt als een weg naar circulariteit. De kerngedachte van regeneratieve landbouw is bijvoorbeeld dat het begint en eindigt op dezelfde plek: de bodem. De vezel- en textielproductie illustreert hoe regeneratieve landbouwsystemen kunnen leiden tot circulaire economieën. Regeneratieve landbouw biedt strategieën voor het opbouwen van circulaire economieën die prioriteit geven aan culturele, ecologische en economische rechtvaardigheid. De onderstaande grafiek geeft een overzicht van hoe regeneratieve strategieën kunnen worden toegepast op circulariteitsinspanningen op zowel grote als kleine manieren.
REGENERATIEVE ECOSYSTEEMSTRATEGIEËN | CIRCULAIRE ECONOMIE KANSEN |
| Gebruik zoveel mogelijk van de grondstof // denk na over productie en afbraak. | Meer waarde halen uit materialen die we gebruiken door afval te verminderen (of te elimineren) en gebruikskringlopen te creëren. |
| Werken met gedecentraliseerde ecologische netwerken (bijv. mycelium en andere organismen). | Liever toeleveringsnetwerken dan toeleveringsketens om veerkracht te creëren en nuance te honoreren. |
| Leer van inheemse praktijken van relatie tot en wederkerigheid met onze omgeving. | Richt je op het cultiveren en onderhouden van rechtvaardige (doorlopende) relaties in plaats van op het stimuleren van winst. |
Werken aan echte circulariteit in de kleding- en textielsector vereist een nieuwe kijk op de manier waarop we productie, distributie, arbeid en consumptie benaderen. Een verschuiving van lineaire toeleveringsketens naar veerkrachtige toeleveringsnetwerken, ondersteund door een nadruk op regeneratieve kaders, biedt een pad om duurzame, rechtvaardige systemen te creëren. Echte circulariteit vereist een ecosysteem-benadering, - een benadering die de onderlinge verbondenheid van alle elementen in de productiecyclus erkent. Een benadering die aanpassingsvermogen en samenwerking tussen gemeenschappen en regio's bevordert. Door een gemeenschappelijke taal te definiëren om hierover te praten en door regeneratieve strategieën centraal te stellen, kan de industrie verder gaan dan winst gedreven schaalvergroting en naar een zinvolle economische ontwikkeling gaan die zowel lokale ecosystemen als wereldwijde duurzaamheid ondersteunt. Het zal niet eenvoudig zijn om deze transformatie te bewerkstelligen, maar het is essentieel om deze industrie op één lijn te krijgen met een regeneratieve toekomst.
